Ontbijtbijeenkomst over het familiebedrijf: ‘De zaak is ons leven’

Door intermediair Hans Wijnen op 14-02-2017

Ontbijtbijeenkomst over het familiebedrijf: “De zaak is ons leven”

De ontbijttafel is rijk gedekt: heerlijke broodjes, tropisch fruit, roergebakken eieren en zoetigheden. De alleraardigste ober schenkt geurige koffie en verse jus d’orange in. We ontbijten vanochtend bij Perron 5 van Hotel Haarhuis met een aantal ondernemers om te praten over familiebedrijven. 

Familiebedrijven zijn door de eeuwen heen de dominante factor van ondernemerschap. De circa 260.000 familiebedrijven zijn verantwoordelijk voor ruim 49% van de werkgelegenheid en bijna 53% van het Bruto Nationaal Product. Het familiebedrijf is de ruggengraat van onze economie en blijkt ook in tijden van economische teruggang een stabiele werkgever en een betrouwbare relatie. Wat is het geheim?

Vertrouwen

Rinus Willems is oprichter van SMB Willems, een schoonmaakbedrijf dat bewust mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans biedt. De overdracht van het bedrijf aan zijn dochter en schoonzoon heeft de afgelopen 10 jaar gefaseerd plaatsgevonden. “Vertrouwen in de kinderen is de sleutel”, vertelt hij. “Familieleden gunnen elkaar veel, dat gaat ver. De jeugd heeft de kennis, die moet je de ruimte geven. Dat betekent stapje voor stapje terugtrekken en loslaten. Geloven in hun plannen en ze terzijde staan met advies.”

Rick de Kleermaeker is eigenaar van De Kleermaeker Schildersbedrijf. Sinds 1906 een traditioneel schildersbedrijf dat inmiddels is uitgebouwd met steigerbouw, klein verbouwingswerk, gietvloeren en vloeren van leefbeton. Rick: “De ontwikkelingen gaan snel, dat was lastig om bij te houden voor mijn vader. Investeren in materie die je niet begrijpt, levert heftige discussies op. Dan moet je zaken goed onderbouwen, uiteindelijk was er het vertrouwen én groen licht. De loyaliteit binnen een familiebedrijf is groot. Het werk moet af, dan neem je de extra uren voor lief. Een reguliere werknemer kun je niet blijven belasten, dat gaat hij uiteindelijk niet volhouden met alle gevolgen van dien.”

Stap extra

Mr. Claudia Lap is notaris met de specialiteit ondernemersrecht en bedrijfsovernames bij Hekkelman. Zij is net als haar man een telg uit een ondernemersfamilie, dus weet als geen ander welke emoties er spelen. Claudia: “De familieleden hebben een andere drive dan de reguliere werknemers. Ze letten wat minder op de regels uit de cao en lopen een stap harder. Zoals Rick al zegt: de klus moet geklaard worden.” Accountmanager Remco Looyschelder van de Rabobank vult aan: “Je ziet inderdaad een sterkere motivatie. Doordat ze extra uren draaien, besparen ze gelijktijdig personeelskosten uit omdat ze niet iemand extra hoeven aan te nemen. De lijnen zijn kort, met één telefoontje zijn ze bereikbaar. Een vader hoeft echt niet na te denken of hij zijn dochter in het weekend kan bellen vanwege iets op de zaak. Het is tenslotte zijn dochter. Bij een medewerker denkt hij daar eerst over na. Kan dat wel?”

‘De passie en betrokkenheid bij familiebedrijf is groot’

Respect

Hans Wijnen is partner en gecertificeerd overnamespecialist bij Diligence. Zijn dagelijkse werk bestaat uit het begeleiden van de koop en verkoop van bedrijven waartoe ook overdracht van familiebedrijven behoort. “Vertrouwen in de nieuwe generatie is inderdaad belangrijk. Te vaak zie je dat pa te lang actief in het bedrijf blijft. Dat kan vooruitgang in de weg staan, zeker in tijden van grote veranderingen. Onze rol is het gehele traject begeleiden, onenigheid voorkomen en het bedrijf ook na de overdracht slagvaardig te houden. Uiteindelijke terugtreding hoort daar ook bij.” Remco: “Al is pa 70 jaar, iedereen zal respect voor hem houden. Zeker als hij de oprichter van het bedrijf is.”

Overdracht

Claudia: “De overdracht goed regelen is essentieel, zeker als er andere familieleden in het spel zijn die buiten het bedrijf blijven. Het voornaamste zijn transparantie en openheid van zaken geven. Laat zien dat vader een zakelijke lening verstrekt aan bijvoorbeeld de zoon. Reken, als het kan, financieel met broers en zussen af. Voorkom dat er later bij groei van het bedrijf geroepen wordt: ‘dat heeft hij aan pa te danken’.”

Hans: “Principeafspraken met familieleden zijn meestal vrij snel rond. Zij hebben tenslotte gevoel bij het familiebedrijf. Vervolgens bespreken ze de overeenkomst thuis met hun partners. Dat levert vaak nieuwe vragen en inzichten, want daar spelen andere emoties. Daarom ga ik aan tafel met alle betrokken partijen, dit voorkomt gedoe op lange termijn.”

Prijsbepaling

Rick: “Voor mijn vader was een vereiste dat ik gelukkig zou zijn met het bedrijf. Daarom heb ik een assessment gedaan om te kijken of ik geschikt was. We hebben bovendien naast de accountant een onafhankelijke partij ingeschakeld om de overdrachtsprijs te bepalen. Het bedrag waarmee de fiscus akkoord gaat, is lager dan een overnamebedrag bij verkoop aan een derde. Het moet echter geen blok aan je been worden. Met mijn zussen heb ik financieel afgerekend.” Remco: “Om de overdrachtsprijs te bepalen draai ik het om. Ik ga niet uit van een gewenst bedrag maar welk bedrag de verkopende partij nodig heeft om het leven te leiden waar hij content mee is. Dit geeft een andere insteek aan de onderhandelingen tijdens het overnameproces.” Claudia met klemtoon: “Ook al regel je de overdracht via het boekje: garanties zijn er nooit. Je kunt niet in de toekomst kijken.”

‘Continuïteit wordt gewaarborgd. Desnoods met duur spaargeld’

Fundament

Rinus: “Wij zijn een financieel gezond bedrijf dat opereert zonder financiering van de bank; zelfs voor de overdracht hebben wij geen financiering nodig gehad. Wij hebben de fundering gelegd voor SMB Willems, Petra en Tim bouwen dat verder uit. We zijn net een nieuw pand betrokken. Ik ben trots hoe ze het voor elkaar krijgen.” Rick: “De zaak is ons met de paplepel in gegoten. Vanaf kinds af aan heb je al zoveel meegemaakt. Positief en negatief. De zaak is ons leven.”

Lees hier het artikel in Arnhem Business.