Bedrijfsfinanciering: vier financierings-vormen bij het kopen van een bedrijf

Vier financieringsvormen bij het kopen van een bedrijf

U heeft uw oog laten vallen op een prachtig bedrijf dat u graag zou willen kopen. Maar er komen nog wel een aantal obstakels bij kijken; de koopsom, de financiering en alles wat er bij een aankoop komt kijken. Ervan uitgaande dat u het benodigde geld voor het overnamebod niet zomaar op uw bankrekening heeft staan gaat u op zoek naar de middelen om uw droom waar te maken.

Het eerste en belangrijkste waar u rekening mee moet houden is dat u als koper eigen geld zal moeten inbrengen. Gemiddeld is dat 20-30% van de overnamesom. U kunt op basis van de vraagprijs al inschatten of dit haalbaar is. Kunt u op deze eerste check positief antwoorden dan is het tijd om verder te kijken naar mogelijke vormen van financiering. Daarbij is het belangrijk onderscheid te maken tussen eigen vermogen (aandelenkapitaal) en vreemd vermogen (leningen). Eigen vermogen heeft als kenmerk dat dat in principe niet terugbetaald hoeft te worden (het genereert wel dividend en groeit idealiter in waarde); vreemd vermogen (leningen) genereert rente en wordt normaliter in een aantal jaren afgelost.

Hieronder behandelen wij de vier meest voorkomende vormen van financiering voor een bedrijfsovername, die u bij elkaar dient te brengen in aanvulling op de inleg van uw eigen geld.

Bankleningen

De meest bekende en meest gebruikte vorm van bedrijfsfinancierings is een lening bij een bancaire instelling. Omdat de bank altijd zekerheden eist en dus minder risico loopt is dit tevens de goedkoopste vorm van financiering. De bank zal voor haar leningen een redelijke terugbetalingsregeling eisen, verhoogd met vaste of variabele rente. Om een banklening (acquisitielening) te verkrijgen is een goed ondernemersplan vereist. Het is een pré als u in staat bent om uw bedrijfsplan professioneel, betrouwbaar en met overtuiging te presenteren. De bank zal als geen ander ondernemerschap verwachten en het gevoel willen hebben dat u de kwaliteiten heeft om het bedrijf te runnen.

De kredietverlening van een bank kent verschillende vormen. Zo is er bijvoorbeeld een rekening courant krediet, waarbij ondernemers rood mogen staan voor een vooraf maximaal afgesproken bedrag, vaak gekoppeld aan de hoogte van de vlottende activa (debiteuren en/of voorraden).

Daarnaast bestaat er een borgstellingsregeling (BMKB), waarbij de Nederlandse overheid voor een deel van de bancaire financiering garant staat, indien er naar de mening van de bank onvoldoende zekerheden door u of de onderneming kunnen worden gesteld om de risico’s acceptabel te doen zijn. Deze borgstelling voor MKB-ondernemers kan momenteel aangevraagd worden voor een maximumbedrag van 1,5 miljoen euro.

Voor het gedeelte dat de bank geen onderliggende zekerheden meer kan verkrijgen kan zij nog een zgn. blanco acquisitielening verstrekken. Dit doet de bank alleen als de geprognosticeerde cash flow voor de komende jaren voldoende ruimte laat om aflossingen en rente uit te kunnen voldoen. Zo’n lening dient meestal in maximaal 5 jaar afgelost te worden.

(Achtergestelde) leningen

Als uw eigen inleg en de bancaire financiering samen onvoldoende zijn om de koopsom te kunnen financieren, wordt vaak de verkopende partij gevraagd een gedeelte van de benodigde financiering te verstrekken. Vaak wordt dit ook als een voorwaarde voor de financiering door de bank van de koper geëist. Houd er rekening mee dat dit deel maar een beperkt deel kan zijn van de totale koopsom. Verkopers doen hier liever niet aan mee, bang voor het risico dat de koper het bedrijf naar de afgrond helpt. Aflossing aan de koper is meestal achtergesteld ten opzichte van de financiering van de bank: pas als deze geheel of gedeeltelijk terugbetaald is, mag er op de lening van de koper worden afgelost. Deze twee risico-elementen rechtvaardigen de hogere rente die op de achtergestelde lening betaald moet worden.

Zorg ervoor dat u de afspraken met een betalingsschema goed in een geldleningovereenkomst vastlegt.

Informal investor

Informele investeerders zijn vermogende particulieren die een gedeelte van hun eigen vermogen in een bedrijf investeren in ruil voor aandelen, een achtergestelde lening of een combinatie hiervan. Vaak zijn dit ondernemers die zelf hun bedrijf hebben verkocht in het verleden en (een deel van) de opbrengsten daarvan gebruiken om bij andere bedrijven te investeren. Dit is aantrekkelijk voor u omdat deze investeerders niet alleen geld meebrengen, het zogenoemde venture capital, maar ook kennis, ervaring en een groot netwerk. Natuurlijk verwachten deze investeerders hier wel wat voor terug. Het rendement van hun investering moet hoger zijn dan wat ze ergens anders hadden kunnen krijgen. Omdat het (voor een deel) om hun geld gaat, willen ze meestal invloed hebben op de beslissingen binnen het bedrijf. Deze informele investeerders zullen vaak geïnteresseerd zijn in (snel) groeiende bedrijven.

Samenwerking met een private equity (PE) partij

Private equity is een verzamelnaam voor investeerders die risicodragend vermogen ter beschikking stellen aan niet-beursgenoteerde bedrijven. Private equity kunt u inzetten voor het financieren van de aankoop van een onderneming. Dat kan door het zittende management (MBO) of met management afkomstig van buiten de onderneming (MBI). Lees meer over het verschil tussen een MBI en een MBO.

De PE partij koopt een deel van de aandelen in uw bedrijf en maken het mogelijk voor een koper om de financiering rond te krijgen. Natuurlijk krijgen ze hierdoor wel zeggenschap binnen het bedrijf. Na een periode van 3 tot 7 jaar wordt het belang verkocht. Veel PE partijen doen voornamelijk aan middellange termijn investeringen met een hoog rendement. Zij zullen dan ook een goed doortimmerd businessplan willen zien met een mooie toekomstverwachting.

Naast de bovengenoemde vier vormen van bedrijfsfinanciering zijn er nog vele andere die gebruikt worden bij overnamefinanciering, waaronder:

• geld van friends, family & fools, vaak in de vorm van een lening;
• crowdfunding;
• kredietunies;
• leningplatforms als Funding circle, Spotcap, Fundiq, Qredits, BridgeFund, New10 en meer;
• factoring en leasing.

Mogelijkheden om de financiering van de aankoop van een onderneming te beperken zijn:

• geleidelijke inkoop van aandelen: niet alles tegelijk, maar in gedeeltes in de tijd, op basis van vooraf vastgelegde voorwaarden. Dit is in de praktijk een complexe en risicovolle variant, omdat je bij het vastleggen van de afspraken niet weet wat de toekomst gaat brengen.
• een earn-out-regeling, waarbij een gedeelte van de afgesproken koopsom afhankelijk is van in de toekomst te realiseren resultaten. Deze heeft meestal niet de voorkeur van de verkopende partij, omdat de toekomstige resultaten gepresteerd worden door de koper en hij als verkoper daar weinig tot geen invloed op heeft. Worden de afgesproken targets niet gehaald, dan is de nabetaling op de koopsom lager of zelfs nihil. Daarom leidt een earn-out regeling vaak tot conflicten tussen koper en verkoper. Om deze regeling goed te laten werken is een goede definitie belangrijk van de criteria die bij de earn-out een rol spelen, liefst invloed van de verkoper op de resultaten en vaak ook een onafhankelijke controle van die toekomstige resultaten. Daarvoor kan een onafhankelijk adviseur ingeschakeld worden door de verkoper.

Advies tot slot

Tegenwoordig worden overnames meestal gefinancierd met een mix van de verschillende financieringsmogelijkheden. Elke casus is maatwerk. Diligence adviseert en begeleidt u daar desgewenst bij en voert (mede) de onderhandelingen. Mocht u willen checken of u klaar bent om het bedrijf te gaan kopen dat u voor ogen heeft, vul dan de Checklist koop onderneming in. Veel succes!