Een gedegen waardebepaling zorgt voor een verantwoord bod

Ondernemers die besluiten om een bedrijf te kopen willen een goed rendement op hun investering. Een waardebepaling van een expert is hierin cruciaal. Laat de Register Valuator van Diligence met u meekijken.

Gerda Briggeman is Diligence partner en ingeschreven als lid van het NIRV, het Nederlands Instituut voor Register Valuators.

U wilt een bedrijf kopen. Daar wilt u een goed rendement uit halen. Maar wat is een verantwoord bod op een bedrijf? De verkopende partij wil er alles uithalen wat erin zit. Wat is nu een verantwoorde prijs om te betalen? Daarvoor is een gedegen waardebepaling nodig. Dat kan best ingewikkeld zijn; een expert erbij halen is verstandig.

Kennis erbij halen van een Register Valuator

De waarde bepalen van de onderneming die u wilt kopen is niet iets wat u zomaar op een bierviltje doet. Er komt veel bij kijken en er is een kleine groep opgeleide professionals in Nederland die u daarbij kunnen ondersteunen.

Bij Diligence is dat Gerda Briggeman die sinds 2009 ingeschreven staat als Register Valuator (RV). Bovendien is zij lid van het Nederlands Instituut voor Register Valuators (NiRV). RV’s zijn academisch geschoold en hebben een postdoctorale opleiding Business Valuation met succes afgerond.

Gerda begeleidt zowel kopende als verkopende partijen; uiteraard nooit beide voor hetzelfde bedrijf.

De twee manieren om de waarde te bepalen

Hieronder in vogelvlucht de manieren waarop wij met u als koper de prijs van de onderneming kunnen bepalen. Omdat we, als kopende partij, beperkt de beschikking hebben over informatie, in een informatiememorandum, zullen we niet alles in detail kunnen doen, zoals dat voor een verkopende partij kan.

Er zijn twee manieren waarop de waardebepaling van een bedrijf gaat. De eerste is een taxatie of multiple waardering. De tweede is een fundamentele waardering, hier spelen de toekomstige inkomsten van het bedrijf de hoofdrol.

Let op: zelfs wanneer deze waarde is berekend kan dat nog steeds afwijken van de uiteindelijke prijs die wordt betaald voor de onderneming. De prijs is namelijk de uitkomst van de onderhandelingen die tussen u als koper en de verkoper worden gedaan. De waardebepaling is een uitgangspunt, bij de prijs komen nog andere aspecten kijken. Zo zal uiteindelijk u als koper moeten investeren en bepalen of u dit een mooi bedrijf vindt of niet. Net als in de liefde geldt ook voor het aankopen van bedrijven: beauty in the eye of the beholder.

1. Multiple waardering ook wel taxatie waardering genoemd

Met de taxatie of multiple waardering kijken we naar de waarde van het bedrijf op basis van de prijs die in het verleden voor vergelijkbare bedrijven werd betaald. Het is dus een relatieve waardering; wat is een soortgelijk bedrijf momenteel waard.

Voor een eerste inschatting gebruiken we de Brookz barometer  (zie figuur 5).

Deze barometer wordt elk half jaar uitgegeven, het is de multiple die wordt afgeleid uit bij transacties tot stand gekomen prijzen in de diverse sectoren. Omdat deze multiples binnen elke sector op één hoop worden gegooid is het een eerste indicatie.

Zo werkt het:

Stel u heeft een groothandel die u wenst te kopen. U gaat dan aan de hand van de tabel de volgende berekening doen: 5,65 keer de EBITDA (= Earnings before interest taxdepreciationand amortization = resultaat voor rente belastingen afschrijving en afschrijving op goodwill). De uitkomst van deze calculatie is een eerste indicatie van de waarde.

2. Inkomsten waardering

De waarde van de onderneming wordt met deze methode bepaald, zoals de naam al impliceert, aan de hand van het vermogen om toekomstige inkomsten te generen. Hier werken we niet met de winst, omdat die makkelijk te manipuleren is.

We werken met vrije geldstromen, geldstromen die niet nodig zijn voor investeringen, want cash is king! Dit noemen we ook wel free cash flow (FCF). U staat namelijk voor een investeringsbeslissing: hoeveel geld u er (naar verwachting) uit kunt halen, met het gewenste rendement, zal bepalen wat u erin kunt en wilt stoppen.

Deze methodiek is zeker niet nieuw. In de jaren 50-60 gingen een aantal bedrijfseconomen (zoals Nobelprijswinnaars: Modigliani, Markowitz, Miller en Sharpe) omdenken: het gaat niet alleen om de balans of het vastgoed. Want een bedrijf met maar één laptop kan heel veel omzet genereren, daar is niet altijd een kantoor, fabriek of bedrijfspand voor nodig. Dat was in die tijd revolutionair en heeft natuurlijk alles te maken met de shift van de productie-economie naar één waar dienstverlening veel meer zijn intrede nam.

De marktwaardebalans

Omdat we niet altijd beschikken over deze informatie in het begin zullen we deze methodiek alleen in die gevallen kunnen toepassen waar we voldoende informatie hebben. Maar wel handig voor u als koper te weten hoe deze berekening werkt en waar we samen op gaan letten voordat u uw bod uitbrengt.

Van de boekhoudkundige balans maken we een marktwaarde balans. Waarom is de boekhoudkundige balans niet bepalend? Omdat niet alle waardevolle assets erop staan.

Een marktwaarde balans bestaat uit de 4 gekleurde blokjes in de afbeelding hierboven. Dat zijn de liquide middelen, operationele activa en activiteiten, eigen vermogen en schulden. De blokjes in het groen, rood en blauw zijn vrij makkelijk te achterhalen. Om het gele blokje, de enterprise value, te bepalen is werk nodig. Het mag met een multiple waardering zoals hiervoor beschreven, maar het is de moeite waard om dat met een gefundeerde waardebepaling te doen.

De uitkomst van onze waardebepaling is dan ook het gele blokje. Waar we rekening mee houden zijn waardevolle assets zoals:

• Technologie: (gepatenteerde) know how, licenties
• Klanten: vaste klanten, al dan niet contractuele relaties
• Leveranciers: gunstige terms, preferente positie
• Marketing: handelsnamen, merken
• Organisatie: ‘rijdende trein’, getraind personeel
• Groeipotentieel
• Synergie voordelen voor de koper

Wilt u meer weten over de marktwaardebalans en waar deze vandaan komt kunt u eens kijken op het blog van de Amerikaanse guru op dit vlak, Aswath Damodaran.

Om de Free Cash Flow (FCF) in te schatten kijken we onder andere naar:

• Macro-omgeving (politiek, economie, wetgeving, techniek)
• Bedrijfstak
• Financiële track-record van de onderneming, is deze stabiel of juist niet
• Resources van de onderneming bijvoorbeeld met een SWOT analyse

Deze bovenstaande waarde bepalende factoren en ontwikkelingsmogelijkheden (het groeipotentieel) worden gekwantificeerd en komen in het gele blokje (de Enterprise value) te staan.

Omdat we als kopende partij hier niet alle informatie kunnen achterhalen gaan we op dit moment niet dieper in op deze manier van berekenen. Wilt u meer weten hierover zie dan ons blog voor waardebepaling van de verkopende partij.

Het verantwoorde bod

Vanuit deze invalshoeken kunnen we, samen met u, met een goede onderbouwing een verantwoord bod doen, waar u achter staat. Zoals als eerder genoemd is het natuurlijk wel zo dat u, de kopende partij, geen (of niet altijd) toegang heeft tot alle informatie zoals de eigenaar van het bedrijf dat heeft. U krijgt een informatiememorandum en uiteraard kunt u meer informatie opvragen wanneer dat nodig is. Meestal beginnen we daarom met een eerste inschatting op basis van beschikbare informatie.

Due Diligence

Wanneer de LOI (intentieovereenkomst) is getekend krijgt u als koper de gelegenheid een DD (due diligence) onderzoek te doen. Als er dan zaken aan het licht komen die heel anders zijn dan verwacht gaan we opnieuw over het bod nadenken en kunnen we opnieuw over de prijs onderhandelen.

Voor meer informatie neem contact op met Diligence collega en expert waardebepaling Gerda Briggeman. Zij is ingeschreven als lid van het NIRV, het Nederlands Instituut voor Register Valuators.